5 of 5 (27 Votes)
Boekrecensie: Een verloren vriendin
Boekrecensie: Een verloren vriendin

Het boek ´Destino´ van Raffaella Romagnolo, in de Nederlandse vertaling ´Een Verloren Vriendin´ getiteld  is boeiend en breedsprakig tegelijk, dat lijkt een tegenstelling. Ik mis een duidelijk plot, maar dat neemt niet weg dat de verteltrant bij tijden meeslepend is. Ik moet voortdurend denken dat ik naar een oude Italiaanse vrouw zit te luisteren op een bankje ergens op een piazza, die ratelend, zoals alleen Italianen dat kunnen, haar levensverhaal vertelt, met theatrale gebaren, me overstroomt met woorden, herhalingen, zinnen waar geen eind aan lijkt te komen, van de hak op de tak, verleden tijd, tegenwoordige tijd, wie zegt wat en wanneer, maar met zoveel verve gebracht dat je met ingehouden adem blijft luisteren. 

In het kort gaat het boek over 2 vriendinnen waarvan de een de ander bedriegt door haar verloofde te stelen. De een gaat naar Amerika, de ander blijft thuis. Na 45 jaar (in 1946) komt de een terug naar haar geboortedorp en vindt alles anders en een hoop van haar vroegere dorpsgenoten zijn inmiddels dood, zijzelf gaat binnenkort trouwens ook dood. Geen happy ending, ondanks de bruiloft op de laatste bladzijden. Weemoedig, wreed en verwarrend.

Het is even wennen aan de waterval aan woorden, de hink-stap-sprong wijze van schrijven, die soms van persoon, van jaar, van plaats wijzigt zonder enige waarschuwing. En de reeksen woorden die ze nodig heeft om iets te beschrijven, zoals na enkele bladzijden al duidelijk wordt: “Giulia houdt ook van alles rond Hoeve Leone: de kippenren, het konijnenhok, de kelder, de stal, de kapschuur, de schommel, de juten zakken, de houten kuipen voor de druiven, de pers, de schoffels, de spaden, de houten jukken en de klauwijzers voor de ossen, de manden, de ton met kopersulfaat, de geur van de stal en zelfs die van de mesthoop, zo heel anders dan de stank van het riool in Borgo di Dentro. En dan de dingen binnen: de biezen stoelen, de krukjes, …” etc. want zo gaat dat nog een alinea lang door en daarna komen zulke opsommingen nog veel vaker voor in het boek. Om dan weer even adem te halen en een volgend deel van het verhaal rustig verder te vertellen.

ovada1

De beschrijving van het leven in de eerste helft van de 20ste eeuw, waar twee wereldoorlogen doorheen raasden die dood en verderf zaaien en de moeilijkheden die een doorsnee boerenfamilie in Piedmonte meemaakt zijn de rode draad die je bij de les houdt. Plaats van handeling is het dorpje Ovada in de provincie Alessandria, hoewel de plaats de fictieve naam Borgo di Dentro mee heeft gekregen in het boek.

Boeiende sociale geschiedschrijving

Maar dit maakt nog geen roman, het maakt wel een stukje sociale geschiedschrijving die uiterst boeiend is om te lezen. Fascinerend is vooral hoe een dorp en een boerenfamilie, zich gedurende het fascisme tegen wil en dank staande weet te houden. Jammer is aan de andere kant dat sommige personen geen diepgang krijgen, zoals het verhaal over de jonge adellijke vrouw Adelaide, die wel aan de goede kant staat, maar haar keuze wordt niet verder toegelicht. Het is alsof de schrijfster zich niet goed kan inleven in de gedachtegang van de familie, de nietsnutte vader, de wat zweverige echtgenoot die de weg van de minste weerstand kiest door zich op te hangen en een jonge vrouw die andere keuzes maakt.

Een scherpe redacteur had het manuscript in eerste instantie veel goed kunnen doen, het weghalen van de eindeloze herhalingen, enkele personages minder en een betere structuur van het verhaal zouden dit boek tot een belangrijk geschiedkundig document kunnen maken.

De vertaling doet het boek geen recht

Jammer is dat de vertaling het boek geen goed doet. Het begint al bij de titel, die beter af was geweest met een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke titel ´Destino´, vooral omdat het ook de titel is van een bekend strijdlied van de partizanen die een hoofdrol spelen in het boek. Er zijn paragrafen waar ik in het Nederlands althans, geen touw aan vast kan knopen, (maar gezien de eindeloze woordenstroom van de schrijfster is dat vaak niet eens een probleem). Ergernis over het juiste gebruik van een woord als ´palazzo´, dat de ene keer als paleis (veelvuldig) en de andere keer als huurkazerne wordt vertaald, terwijl iedereen die 5 minuten in Italië gewoond heeft weet dat beide vertalingen onjuist zijn. Beter zou zijn geweest om het Italiaanse woord te laten staan zoals in de Duitse vertaling het geval is.

Ondanks alle tekortkomingen is het een fascinerende documentaire geworden over een periode en een gemeenschap die buiten Italië nauwelijks bekend is en die zeker aandacht verdient. De schrijfster heeft veel research verricht om dit boek te schrijven en dank zij haar ben ik de strijd in Italië en de achterliggende armoede beter gaan begrijpen.

Titel: Een verloren vriendin
Auteur: Raffaella Romagnolo
Prijs: €21,99 - Ook te verkrijgen als ebook €6,99
Oorspronkelijke titel: Destino
Vertaald uit het Italiaans door Hilda Schraa en Manon Smits
© 2019 Uitgeverij Signatuur, Amsterdam en Hilda Schraa en Manon Smits
isbn paperback 978 90 5672 634 8
isbn e-book 978 90 449 7790 5

Over dit artikel